معیارهای مرمت منظر محوطه‌های تاریخی و طبیعی با تأکید بر محوطه بیستون -کرمانشاه

منطقة بیستون جزو مناطق منحصر به فرد در کشور و حتی جهان است که آمیختگی تاریخ و طبیعت، فرهنگ و افسانه را یک جا به نمایش می‌گذارد. این منطقه به عنوان پناهگاه حیات وحش از یک‌‌سو ارزش‌های طبیعی منحصر به فردی دارد و از دیگر سو دارای آثار تاریخی با ارزش جهانی است. در این مقاله به نقش معماری منظر به عنوان پیونددهنده و احیاکنندة ارتباط بین لایه‌های طبیعی، تاریخی و روایت‌های داستانی منظر در چارچوب دیدگاه جامع‌نگر "مرمت منظر" تأکید شده است. این پژوهش با هدف بازشناسی طبیعی و فرهنگی منطقه بیستون که عرصه‌ای مناسب برای طرح دیدگاه جدید مرمت منظر به محوطه‌های تاریخی و طبیعی است به بررسی بوم‌شناسانة لایه‌های این محوطه پرداخته است تا از این رهگذر راهکارهایی عملی در مرمت جامع منظر بیستون به دست آید.   در این مقاله ابتدا به طرح موضوع و روش تحقیق اشاره می‌شود و پس از واکاوی مفهوم واژه‌های مرمت بوم‌شناسی و مرمت منظر، اصولی برای مرمت جامع منظر به دست می‌آید. در ادامه به تحلیل بوم‌شناختی منطقه پرداخته و با توجه به ارکان مرمت منظر که شامل انسان، طبیعت، فرهنگ و تاریخ است، نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها و تهدیدات طبیعت و فرهنگ منطقه در دو جدول جمع‌بندی می‌شود. از آنجا که تأکید دیدگاه مرمت منظر به بازخوانی و احیای تمامی لایه‌های منظر است، در انتها با کنار هم قراردادن اصول مرمت منظر و مطالعات بوم‌شناسانة سایت، معیارهای مرمت منظر طبیعی و فرهنگی بیستون به دست می‌آید. نتیجه کلی آنکه صرفاً با مرمت تمامی لایه‌های موجود در منظر و درک رابطة بین آنهاست که می‌توان به احیای جامع محوطه‌های تاریخی و طبیعی دست یافت. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه‌ای و همچنین مشاهدات میدانی متعدد بهره گرفته شده است.